Als gedragstherapeut kom ik bij mensen die het gedrag van hun hond willen veranderen. Het gaat dan om ongewenst gedrag welke voor overlast, stress of onveilige situaties zorgen. Het mooie van dit werk is dat ik elke keer een nieuwe hond en een nieuw persoon voor mij heb. Mensen die voor het eerst een hond hebben, mensen die al jaren honden hebben, mensen die altijd met hun hond naar een hondenschool zijn gegaan en mensen die zelf ook in de hondenwereld werken. Bijna iedereen heeft al eens iets of meerdere dingen geprobeerd voordat ik voor de deur sta. Uiteraard zonder succes anders hadden zij mijn hulp niet ingeschakeld.
Zo zie je ook dat ieder zo zijn eigen voorkeuren en manieren heeft om met zijn of haar hond om te gaan. Maar als het gaat om ongewenst gedrag en jouw manier helpt niet, dan ga je verder kijken. Mensen die met belonen werken proberen een straf en andersom. Wanneer ik dan aanbel en eenmaal aan mijn kopje koffie zit dan zeggen mensen ook dat niks helpt en dat ze alles al hebben geprobeerd, belonen en straffen en het werkt allebei niet. En dat klinkt natuurlijk gek. Onder belonen en straffen kun je (bijna) alle manieren van gedrag aanpassen zetten. Hoe kan het dan zijn dat belonen en straffen allebei niet werken?
Ongewenst gedrag blijft een beloning opleveren
Gedrag wat stand houdt of groeit daar zit een belonende factor achter. Als je gaat trainen dan met straf dan moet de hond die straf minstens net zo vervelend vinden als de beloning voor het ongewenste gedrag. Hetzelfde met een beloning voor het ander gewenst gedrag. Die moet lekkerder of fijner zijn dan de beloning voor het ongewenste gedrag.
Om een voorbeeld te geven pakken we even een hond die uitvalt naar andere honden. De beloning hierin is dat de andere hond weg gaat of op afstand blijft omdat de hond de ander in enige vorm als dreigend ziet. Als dit gebeurt dan is de hond opgelucht en dat is de beloning. Dus jouw straf moet meer pijn of angst opleveren dan de opluchting en de beloning moet beter zijn dan de opluchting.
Hierbij wil ik wel zeggen dat het straffen van dit gedrag er enkel voor zorgt dat het gedrag onderdrukt wordt. Hoe de uitvallende hond de ander ziet verandert niet op deze manier.
Zolang als het ongewenste gedrag nog wat oplevert blijft het bestaan.
De emotie achter het gedrag wordt niet verandert
Wanneer je ongewenst gedrag ziet en je wilt dit veranderen is het logisch dat je enkel kijkt naar het gedrag zelf. Echter zit er een reden achter het gedrag. Een hond kan gefrustreerd zijn, zich niet veilig voelen (angst) of juist extreem blij. Ga je vervolgens enkel aan het gedrag werken dan veranderd de emotie er achter (vaak) niet en stagneer je al heel snel in je training.
Dit is ook iets wat moeilijk te bepalen is voor de meeste mensen, maar het is iets waar ik altijd naar kijk. Het kan zijn dat mensen zich meer moeten focussen op andere dingen die in eerste instantie niks met het gedrag te maken lijken te hebben. Het zorgt er voor dat de gemoedstoestand van de hond verbeterd en daardoor de oorzaak van het gedrag verandert.
Inconsequent zijn met je training
Afhankelijk van het gedrag en de situatie kunnen mensen heel inconsequent zijn met hun training. Dit gaat altijd voor verwarring en vaak voor frustratie zorgen wat kan lijden tot nog meer ongewenst gedrag of het huidige gedrag wordt nog heftiger.
Wanneer een hond enthousiast is bij bezoek en tegen hen opspringt kan het zijn dat mensen dit goed vinden (zowel bezoek als baasje), maar als mensen hun nette kleding aan hebben dan plotseling niet meer. Ga je dan straffen dan ben je inconsequent met je correcties.
Inconsequent belonen komt ook heel veel voor. Als jij je hond gaat trainen om andere honden te negeren dan kun je belonen voor het wegkijken van de andere hond. Dit kun je van je hond vragen en dit kun je doen wanneer ie het uit zichzelf doet. Dat betekend wel dat je goed op je hond moet letten. Wanneer een hond te snel geen beloningen meer krijgt voor het gedrag dan gaat ie terug naar datgene waarvan ie weet dat het wel wat oplevert. Er is inconsequent beloond.
